Twitter dat in handen valt van miljardair Elon Musk, Google Analytics dat mogelijk niet voldoet aan Europese wetgeving of de verslavende algoritmes van Facebook en Instagram. Dit zijn enkele redenen waarom de kritiek op grote tech-bedrijven steeds luider klinkt. Ook in de cultuursector rijst de vraag hoe om te gaan met de eigen aanwezigheid op social media platforms of bij het gebruik van diensten als Google.
Wendy Hoenkamp, online communicatiemanager voor onder andere de Consumentenbond en Partij voor de Dieren, ziet nog niet dat organisaties massaal de stekker uit hun social mediakanaal trekken. Het is immers niet strafbaar om actief te zijn op social media, dus gaat het slechts om een morele keuze. Hoenkamp: “Weggaan van social media is nieuw, zeker om ethische redenen.” Toen Hoenkamp haar studie Nieuwe Media & Digitale Cultuur in 2007 afrondde, bestonden social media nog helemaal niet. Nu staan die media en de aanwezigheid van maatschappelijk betrokken organisaties op die media ter discussie. Hoewel het maken van campagnes op met name de platforms van Meta lange tijd haar werk was, zette Hoenkamp zich tegelijkertijd in voor campagnes rondom privacy en mensenrechten. “Het is een moeilijke afweging of je deze diensten blijft gebruiken vanwege het grote bereik of dat je toch de ethische keuze maakt en wellicht iets verliest,” aldus Hoenkamp.
Als nationale bibliotheek probeert de Koninklijke Bibliotheek (KB) in Den Haag de afweging over wat juist is te maken door intern het gesprek aan te gaan. Sander van Kempen, senior adviseur bij de KB: “We willen meer doen dan alleen de letter van de wet volgen.” Sommige diensten, zoals Google Analytics en MailChimp, zijn aangemerkt als in strijd met de (Europese) wetgeving. Of dat ooit strafbaar wordt, wil de KB niet afwachten. “We hebben als nationale bibliotheek een maatschappelijke rol te vervullen. Daarom voelen we ons verantwoordelijk om andere keuzes te maken dan commerciële bedrijven, meer op waarden gedreven.”
