Het nut van een ouderwetse culturele seizoensopening
Na een zomerstop van ongeveer twee maanden ging in september weer het nieuwe culturele seizoen van start. Maar spreken we vandaag de dag nog wel van een officiële seizoensopening? Is zo een culturele seizoensopening geen hopeloos verouderd idee? Een analyse door Iselle Claassens, werkzaam bij Programmering & Projecten in het Parktheater.
Voor de nog gesloten zaaldeuren stonden groepjes mensen te wachten tot cabaretier Rob Scheepers zou beginnen, bij Het Zuidelijk Toneel paste er niemand meer bij op de tribune, #hallocultuur was trending topic op Twitter. De culturele seizoensopening ‘Hallo Cultuur!’ in Eindhoven was met 25.000 bezoekers een groot succes en ook voor het Utrechtse Uitfeest en de Amsterdamse Uitmarkt was weer veel animo. Dat houdt niet alleen in dat bekende culturele producties zich op een groot podium presenteren, maar ook dat veel culturele instellingen hun deuren openen om publiek kennis te laten maken met hun instelling en aanbod.
Waarom geen kwartaalopeningen?
Door de deuren open te zetten maak je je als culturele instelling letterlijk en figuurlijk toegankelijk. Door dit allemaal samen op hetzelfde moment te doen, komt cultuur in de stad tot leven. Het begin van het seizoen is een mooi moment om belangstellenden kennis te laten maken met je aanbod.
Muziekpodia en musea werken minder seizoensgebonden dan theaters en ook theaters gaan dat in de toekomst misschien steeds minder doen. Juist daarom kun je je afvragen of je misschien wel meerdere seizoensopeningen in een jaar moet organiseren. Waarom geen kwartaalopeningen? Waarom niet vier keer per jaar mensen nieuwsgierig maken, steeds met stukjes van voorstellingen die dat kwartaal in première gaan, of bands die dan toeren? Op die manier kun je ook inspelen op voorstellingen en concerten die later in het seizoen bijgeboekt worden.
Nieuw publiek door de seizoensopening
Waar bij de presentatie van de seizoensbrochure vooral trouwe bezoekers komen kijken, loopt er op de seizoensopening een publiek rond waarvan een groot deel nog geen reguliere bezoeker is. Het is een mooi middel om mensen te bereiken die je via je eigen, vaste communicatiekanalen nog niet bereikt. Waarom zou je de kans om je te presenteren aan een groot, nieuw publiek laten liggen?
Samenwerkingen tussen steden stimuleren
Naast de seizoensopeningen in grote steden als Amsterdam, Utrecht en Eindhoven zijn er in onder meer Tilburg en Breda cultuurnachten waaraan de culturele instellingen in de stad deelnemen. Dit zijn geen seizoensopeningen en deze zijn niet gratis te bezoeken, maar het is belangrijk dat deze lokale initiatieven blijven bestaan. Dat is niet alleen omdat iedere stad een eigen cultuur en publiek heeft, maar ook omdat het van grote waarde kan zijn om bijvoorbeeld een collectieve Brabantse seizoensopening te organiseren. De organisatie zou jaarlijks kunnen rouleren tussen de vijf grote Brabantse steden. Hetzelfde initiatief kan in andere provincies worden opgepakt.
Vier Brabantse theaters (Chassé Theater Breda, Theaters Tilburg, Theater aan de Parade ‘s-Hertogenbosch en Parktheater Eindhoven) werken al samen op het gebied van marketing op het digitale platform Samen meer beleven en zouden dat platform een offline gezicht kunnen geven door middel van een gezamenlijke seizoensopening. Ook zou dat voor andere samenwerkingsorganisaties als PLAN (podiumkunstinstellingen), Proud of the South (muziekpodia) en de samenwerking tussen de Brabantse musea de mogelijkheid geven zich gezamenlijk op één locatie te presenteren. Bovendien kan samenwerking op dit gebied samenwerking op andere gebieden, ook tussen de instellingen in de verschillende disciplines, stimuleren. Hoe je die kwartaalopeningen ook zou vormgeven, het aantal bezoekers geeft je meteen een afspiegeling van de interesse in en de behoefte aan cultuur binnen een bepaalde gemeenschap.
Gezamenlijke opening met uniek aanbod
Op een gezamenlijke seizoensopening zouden voorstellingen kunnen worden getoond die op elk podium in de provincie te zien zijn, maar kan juist ook aandacht worden gevestigd op de unieke voorstellingen en shows waarmee theaters, muziekpodia en andere culturele instellingen zich van elkaar onderscheiden. Dit kan een prikkel zijn voor publiek om naar een andere stad of plaats te reizen voor een culturele activiteit. Voor provincies in het zuiden, oosten en noorden van het land biedt een gezamenlijke opening de mogelijkheid te laten zien dat cultuur niet alleen iets is wat leeft in de Randstad, maar ook juist in de provincie bruist en groeit.
Seizoensopening een onzekere investering?
Natuurlijk is de organisatie van een seizoensopening een investering in geld en tijd, die je moet kunnen en willen maken en waarvan de terugverdienkans niet met alle zekerheid te herleiden is. Een belangrijke voorwaarde voor de hoge bezoekersaantallen is dat het programma gratis toegankelijk is. Lang niet alle bezoekers zo een open dag voor de kunst- en cultuursector zullen overgaan tot kaartverkoop. Desalniettemin laat het aantal bezoekers zien dat er interesse is in en behoefte aan cultuur. Hoe meer mensen je daar toegang tot kunt geven, hoe beter.
Mensen kunnen natuurlijk ook kennismaken met je aanbod door trailers van voorstellingen op je website te kijken en ze kunnen dat op ieder gewenst moment doen. Maar zijn theater, dans, muziek en beeldende kunst niet juist zaken die je het meeste raken als ze zonder tussenkomst van beeldschermen tot je komen?
Die ene grap van die cabaretier, of die ene scène uit dat toneelstuk of die choreografie kan ervoor zorgen dat de mensen in de zaal een kaartje kopen voor de avondvullende voorstelling van die artiest. Tijdens ‘Hallo Cultuur!’ werden in alleen al 500 kaarten voor culturele activiteiten verkocht, voor zowel voorstellingen waarvan een preview te zien was, als voor andere voorstellingen gedurende het seizoen. Zelfs als bezoekers niet tot kaartverkoop overgaan, kun je door een toegankelijke dag vol cultuur mooie ervaringen bieden en jezelf zichtbaar maken in de stad. Wie weet komen die eenmalige bezoekers ooit nog eens terug.