Moet je alle kunst blind posten? Of de museumbelevenis centraal zetten in plaats van de kunstwerken? Stedelijk Museum Amsterdam merkt dat Instagram een deel van de kunst buitensluit.
Voor veel musea is Instagram hét online communicatiemiddel: positief, visueel, fris, hypegevoelig en er zitten artiesten/influencers op die zich graag laten fotograferen op de meest fotogenieke plekken in het museum. Dat geeft soms plotseling een enorme slinger aan het bereik.
Maar als lid van de online redactie bij een museum voor moderne en hedendaagse kunst, merk ik dat ons team de laatste tijd tegen een probleem aanloopt. Juist omdat Instagram – inmiddels meer dan Facebook en Twitter – hét kanaal is waarmee je als museum je collectie op een toegankelijke manier zichtbaar kunt maken en een (toekomstig) publiek kunt binden, ben je als museum ook afhankelijk van de grillen van het medium. Het bepaalt niet alleen, het beperkt ook.
Instagram en haar gebruikers worden steeds professioneler en daarmee steeds veeleisender. Zowat iedereen is professioneel fotograaf en . Geen slechte ontwikkeling, maar het betekent ook dat je met een uit de losse pols genomen foto met filtertje niet meer wegkomt. Uit ervaring weten we dat voor posts met kunst geldt: een werk moet het liefst bekend én fotogeniek zijn én goed vastgelegd. Of onbekend en visueel fenomenaal en goed vastgelegd. En dat is een probleem. Want moderne en hedendaagse kunst is nu eenmaal niet altijd ‘mooi’ op een esthetische manier. En ‘lelijke’ kunst kan wel heel goed zijn. Op de museum timeline werkt het alleen niet. Dus plaatsen we het ook niet. Net als kunst die langer aandacht vraagt of een groter scherm, zoals videokunst. Zo sluiten we een deel van de kunst buiten.
Stel je eens voor dat je de canon van de Moderne Kunst zou samenstellen op basis van de populariteit van werken op social media. Hoe zou deze canon er dan uitzien? Check maar eens op Instagram. Welkom Barbara Kruger, Studio Drift en Guerilla Girls! Zelfs onze roltrap zou het behoorlijk ver kunnen schoppen. De kleuren en beelden spatten van de timeline af. Kleurrijk en in your face. Twee van de ingrediënten die bepalend zijn voor het succes op het kanaal.
Fijn voor het visueel oogstrelende deel van de kunst, want dat bereikt met behulp van Insta een veel groter publiek en soms ook mensen die misschien helemaal niet naar het museum (kunnen) komen. Maar het knaagt, want wat doen we met de rest van de collectie?
Foto: Ed van der Elsken, ‘Zelfportret met Anneke Hilhorst’, Edam (1973), Nederlands Fotomuseum / (c) Ed van der Elsken / Collectie Ed van der Elsken Estate
Bepaalde posts halen om duidelijk aanwijsbare redenen Instagram niet. Iedereen weet bijvoorbeeld dat tepels er vrijwel nooit doorheen komen. Iets dat op veel hashtagprotest kan rekenen #FreeTheNipple!
Onder de huidige regelgeving, valt een deel van het werk van Marina Abramovic af en ook de onschuldige seksuele vrijheid vastgelegd door de razendpopulaire fotograaf Ed van der Elsken wordt door de Instagram als verboden content aangemerkt.
De blote billen van de campagneposter voor Amsterdam Magisch Centrum kwamen er overigens gewoon doorheen.
Foto: Studio Gandalf. Collectie Rijksmuseum, Amsterdam