Friso Wiersum werkt op de communicatie afdeling van de European Cultural Foundation en is één van de drie leden van collectief Expodium, een urban do tank. Ook is hij lid van het artistieke team van Ternifestival, Italië. Hiervoor werkte hij in verschillende functies in de culturele sector en bij die projecten leerde Wiersum dat het vertellen van een inhoudelijk goed verhaal de beste marketing is.
De European Cultural Foundation bouwt al meer dan zestig jaar aan een open en inclusief Europa waarin cultuur een belangrijke rol speelt. Dat doen ze door lokale cultural changemakers aan elkaar te verbinden, door onderzoek en beleidsbeïnvloeding en door het verstrekken van subsidies. Ze reiken jaarlijks de Prinses Margriet Award voor Cultuur uit. En – samen met het door hen geïnitieerde netwerk Connected Action for the Commons – organiseren ze het Idea Camp: een driedaags werkatelier (of incubator-sessie) voor denkers en doeners met een idee. In de week van 27 februari t/m 5 maart vond het Idea Camp 2017 plaats in Madrid. Wiersum hield ons op de hoogte van de laatste voorbereidingen en het verloop.
Na enkele maanden voorbereiding vindt deze week het Idea Camp plaats voor 50 ‘cultural changemakers’ uit Europa en aangrenzende landen. Dit derde Idea Camp, een co-productie van ECF, Platoniq uit Spanje en andere partners uit het Connected Action for the Commons netwerk vindt plaats in Madrid. Niet alleen omdat Platoniq Spaans is, maar zeker ook omdat Madrid en andere Spaanse steden gemeenteraden en – besturen kennen die voortkomen uit burgerinitiatieven en nieuwe democratische bewegingen. Madrid wilde het Idea Camp heel graag ‘hosten’ omdat het bijdraagt aan verbindingen tussen culturele initiatieven uit de stad en de rest van Europa. Bij landing in Madrid scheen het zonnetje en maakten posters meteen duidelijk dat Madrid serieus is over ‘samen’ een stad maken.
De voorbereiding voor het Idea Camp is een lang proces. Samen met de partners werd over een thema nagedacht en met het thema ‘Moving Communities’ sluit het Idea Camp nauw aan bij de actualiteit in Europa: samenlevingen zijn in beweging, mensen migreren en gelukkig zijn er altijd kunstenaars en culturele activiteiten die mensen met hun werk bewegen. Dit maakt het mogelijk dat mensen meer zeggenschap over hun eigen leefomgeving krijgen. Op de ‘open call’ die we Europabreed via allerlei verschillende kanalen verspreidden (online, via briefkaarten, via partner-organisaties) kwamen meer dan 600 inzendingen binnen. Van die inzendingen werden er 50 geselecteerd om aan het Idea Camp deel te nemen. Morgen begint het: nu is de werkruimte nog in afwachting.
De eerste dag. Niet alleen de Idea Makers, zoals we de deelnemers noemen, melden zich, ook de begeleiders van het Idea Camp: facilitators en ‘feeders’. Via een speciaal gebouwde website roadblock.ideacamp2017.eu hebben veel mensen online al kennisgemaakt en gezien met wie ze deze dagen willen sparren.
Het mediateam – onder leiding van collega Canan Marasligil en de Spaanse fotograaf Julio Albarran – zorgt ervoor dat er genoeg materiaal is om het communicatie-team van goede foto’s en video’s te voorzien. Natuurlijk leggen deelnemers en begeleiders ook van alles vast, via #ideacamp17 houden we bij wat waar verschijnt. Traditionele persaandacht is ook fijn, hier wordt onze directeur Katherine Watson door de fotograaf van el Pais vastgelegd.
Niet alleen Daoiz y Velarde, een gerenoveerde voormalige legerbarak is een locatie voor Idea Camp. Ook Medialab Prado – de meest open source culturele instelling die je je kunt bedenken – herbergt onderdelen van het Idea Camp.
Het Medialab won in 2016 de ECF Prinses Margriet Award voor Cultuur, omdat zij haar bezoekers het programma laat bepalen. Het Medialab – ook een fablab, een makerspace en ontmoetingsruimte – faciliteert dit programma vervolgens. Zo ook vandaag: kookcollectief Cocinar Madrid biedt een workshop aan, op de kaart kan je zien welke reizen er bij de maaltijd samenkomen.
Parallel aan het Idea Camp organiseerden ECF, Madrid en het Connected Action for the Commons netwerk ook een bijeenkomst van beleidsmakers en ambtenaren die zich in hun eigen steden bezighouden met het ‘samen stad maken’ – hierbij kunnen burgers dus beleid helpen opstellen. Centrale vraag voor deze ‘Innovative City Development Meeting’ was hoe dit zou kunnen zonder dat zij het gevoel hebben enkel hun ‘diensten’ te leveren, maar zich ook daadwerkelijk eigenaar voelen. ‘Commoning’ heet dat in het internationale jargon. Bij ECF verbinden we die ‘common’ praktijken graag aan culturele uitingen, dus vond aan het einde van de middag een ontmoeting plaats tussen de deelnemers aan deze bijeenkomst en de Idea Makers. Ze namen ook gezamenlijk deel aan de afsluitende persconferentie, de feestelijke borrel en het nog feestelijkere slotfeest.
De dag van vertrek uit Madrid. Na een stevig ontbijt van ‘boccadillo calamares’ om van de nacht bij te komen, wandel ik met de Kroatische Mika Buljevic door het Retiro park terwijl we over boeken praten. Zij is – als uitgeefster – net begonnen met een serie ‘Friends’ waarin alleen boeken van bevriende filosofen en commentatoren worden uitgegeven. Een supermooi initiatief dat de cirkel wat mij betreft rond maakt: ideas feed books, books feed people, people feed ideas. Het was een mooie week en nu gaan we verder. De helft van de Idea Makers kan een ‘grant’ ontvangen om van hun idee een project te maken. Maar bovenal telt: een nieuw netwerk van gedreven ‘cultural changemakers’ is geboren.
Na de zaterdagse vlucht terug met twee collega’s kwam ik zondag thuis in een leeg huis – mijn vriendin vertrok gisteren op vakantie. Een groot verschil met de drukte van de rest van de week. Aan de zondagse zaken wijd ik wat minder woorden: een paar uur wielrennen, een verjaardagsbezoek aan mijn vader en op tijd naar bed.