Als het om creatief of artistiek resultaat gaat, dan doen mensen soms alsof er mythische krachten aan het werk zijn geweest. Misschien beleven anderen plezier aan zo’n romantische, onbereikbare glans. Als trainer geniet ik er juist van als het lukt om een ander op het spoor van zijn of haar eigen creativiteit te zetten. Want wat is er leuker dan jezelf te verrassen met iets wat helemaal van jou is?
Dat een goed idee hard werken is, is misschien niet wat je wilt horen. Aan de andere kant, het geeft niks. De beloning is er straks des te groter door. Zelf maak ik regelmatig mee dat ik een flinke weg moet afleggen om mijn creativiteit aan te boren. Ik geef je graag deze vier tips om je op weg te helpen.
Ons brein is gewend zich volgens vaste patronen te bewegen. Die automatische piloot bespaart veel energie. Maar nu, nu wil je iets nieuws bedenken.
Het ligt voor de hand om te zeggen: ga iets doen wat je niet van jezelf gewend bent. Maar dat werkt niet, althans, NOG niet. Je brein heeft het nodig om eerst uit te razen. Eerst komen de clichés, die zitten in de bovenste laag van wat letterlijk voor de hand ligt. Overigens, het is al een belangrijke verdienste als je clichés weet te herkennen. Pas als je brein deze bekende weg heeft afgelopen, dan is het tijd om het saaie asfalt te verlaten. Het gaat er omdat dat je je hersenen op een ander spoor brengt. Grijp je kleurpotloden, maak een mindmap, neem midden op de dag een douche. Kortom, ga off the road, want daar groeien de mooiste bloemen.
Koortsachtig zoeken levert in de regel zelden een mooi resultaat op. Het toeval een kans geven, een idee laten rijpen; dat is vaak hard nodig.
Ik kan het makkelijk uitleggen met een alledaags voorbeeld. Het overkomt ons allemaal wel eens: je bent je fietssleutel kwijt, heel het huis keer je om, maar je vindt nada noppes. Tot je stopt met zoeken. Je pakt ter afleiding een tijdschrift uit de mand, en hop, de sleutel valt eruit. Dit is in feite ook hoe het bij creativiteit werkt. Het is een proces. Door hierbij te veel gericht te zijn op je doel, ga je juist aan je doel voorbij.
De meeste ideeën zijn al eens eerder uitgevoerd, in een andere vorm. Maar meestal worden ze binnen een bepaalde context ingezet, binnen een specifieke doelgroep of branche.
Om een voorbeeld te geven: gebruik de beeldtaal van rap en graffiti, en zet deze (altijd in aangepaste vorm die jou als creatief kenmerkt) in voor het ontwerp van kleding en interieur textiel voor een 60 Plus doelgroep. Succes verzekerd toch?
Heb ik een kunstwerk af, dan begint bij mij het nadenken over een passende – en liefst pakkende! – titel. Ik ga dan op zoek naar voeding, in mijn geval door het internet af te struinen.
Zo haalde ik inspiratie bij de website . Dat leverde een schilderij op met de titel: . Vooral songteksten, en nog beter: titels van songs en albums zijn voor mij favoriet als inspiratiebron. August and everything after, Definitely maybe; de heerlijkste vondsten liggen voor het oprapen. Een andere supertool om associaties te verbreden en te verdiepen is de . Voor beeldinspiratie is de veelzijdige website onmisbaar, en als je wilt denken in scenario’s en beeld zijn deze korte film introducties van het IFFR perfect. Of kijk voor een onverwachte bron van inspiratie eens naar in een top tien, zoals de ‘10 most insane bank heists‘, de ‘10 weirdest things on Google Earth‘, of ‘10 unintentionally perverted kids toys‘. Ook leuk: gebruik een keer zo’n vreselijk flauw tooltje als . Je vult een willekeurig woord in en je krijgt de wildste associaties.
Nu is het aan jou! Ik hoop dat mijn tips je op mooie ideeën brengen. Wat je ook doet, de kunst is om je brein op zo’n manier in beweging te krijgen dat er een stroom van ideeën ontstaat. Die zullen echt niet stuk voor stuk briljant zijn, maar wacht maar, het gaat wat opleveren. Het spreekwoord luidt niet voor niets: oefening baart kunst!