Platform Arbeidsmarkt Culturele en Creatieve Toekomst () heeft als doel om de arbeidsmarkt in de culturele en creatieve sector in Nederland te versterken. In 2021 startte Platform ACCT het driejarige programma ‘‘ dat wordt gefinancierd door het ministerie van OCW. Via zogenoemde ketentafels gaan sectoren en disciplines aan de slag om de arbeidsmarkt te verbeteren.
heeft het doel om richtlijn tarieven te ontwikkelen voor freelance marketing en communicatiewerkzaamheden.
Op 11 oktober vond de eerste bijeenkomst plaats van deze ketentafel, die uit twaalf deelnemers bestaat. De deelnemers hebben ervaring vanuit het brede culturele veld: zes personen met een achtergrond als opdrachtnemer (zzp’er) en zes personen die deelnemen vanuit het perspectief van een opdrachtgevende culturele organisatie en/of expert. Ze werken in dit proces samen met een onafhankelijke voorzitter, Joan Nunnely, en een brede klankbordgroep.
In dit artikel lees je meer over de deelnemers en hun verwachtingen van de ketentafel.
Joan Nunnely is een Rotterdamse ondernemer met een hart voor strategisch management, dynamisch leiderschap en talentontwikkeling. Kunst en cultuur is voor haar een middel om een stap te maken naar een inclusieve samenleving. Naast ondernemer is zij raadslid in Rotterdam en voorzitter bij Fonds Podiumkunsten. Daarvoor was zij voorzitter van het directeurenoverleg van de culturele sector in Rotterdam en is betrokken bij de arbeidsmarkt, onderwijs, economie, haven en kunst & cultuur.
“De sector kunst & cultuur heeft een stem, is divers en innovatief. Het vergroten van de zichtbaarheid van de sector door als voorzitter op te treden en te werken aan fair pay, vind ik een prachtige uitdaging. Het is mijn doel om als voorzitter van de ketentafel de gesprekken aan te gaan, ontmoetingen te bevorderen en vooral verbindingen te leggen. Daarbij wil ik het publiek benaderen dat een passie heeft voor kunst en cultuur én hen die een afstand hebben tot de sector.
Ik vertrouw erop dat de ketentafel leidt tot richtlijnen die helderheid bieden in dit schemergebied: rolduidelijkheid, acceptatie van het specifieke talent, aandacht voor reële beloning en aandacht voor de samenwerkingen. Zo kan het talent zich in de breedste zin van het woord ontwikkelen.”
Ailing Eelman is freelance marketingcommunicatie-specialist en werkt voornamelijk voor maatschappelijke bedrijven en culturele instellingen. Daarnaast werkt zij als communicatieadviseur bij LKCA voor het onderwerp Diversiteit en Inclusie.
“Ondernemen zit vol ongeschreven regels. Als je net begint is dat echt veel uitzoeken en uitproberen. Ik ben nu zelf bijna drie jaar parttime zzp’er. Prijzen bepalen vond ik in het begin enorm spannend. Een waarde hangen aan je werk en dat verantwoorden… Daar heb ik veel over getwijfeld. Het gevolg was dat ik met elke prijs akkoord ging en de regie bij de opdrachtgever legde. Richtlijn tarieven waren erg waardevol geweest.
Ik hoop dat de ketentafel nieuwe ondernemers een steuntje in de rug biedt. Voor de doorgewinterde freelancers en alles daartussenin hoop ik dat het helpt om te focussen op hun passie: marketing.”
Yolanda van Hooft werkt zo’n 6 jaar als freelancer en daarvoor werkte zij bij commerciële bedrijven en als manager commerce bij het van Gogh Museum. Zij voert strategische opdrachten uit voor met name musea en begeleidt regelmatig jonge zzp’ers.
“De culturele sector heeft haar flexibele schil nodig, nu en in de toekomst. Een deel van deze schil bestaat uit vrijwilligers die dagelijks bergen werk verzetten en een ander deel bestaat uit professionals die mede bepalend zijn voor de toekomst van de sector. Het is essentieel dat zij gemotiveerd blijven om hun bijdrage te leveren. Helderheid en fairness rondom tariefstelling is daarbij van belang.
Ik hoop dat we als ketentafel meer duidelijkheid (en acceptatie) kunnen bereiken rondom tariefstelling voor opdrachtgever en opdrachtnemer.”
Alexander Klapwijk is zo’n 5 jaar zzp’er en werkt cultuurbreed, met name voor grotere organisaties. Eerder werkte hij als marketingmedewerker in loondienst bij het Mauritshuis en de Leidse Schouwburg.
“Ik vind een redelijke betaling voor iedereen die in de cultuursector werkt, erg belangrijk. Allereerst voor de makers, maar ook voor mensen ‘achter de schermen’. Als marketingadviseur voor musea, theaters, concertzalen, gezelschappen en festivals merk ik dat er grote verschillen zijn in hoe opdrachtgevers tegen uurtarieven voor marketingadvies aankijken. De cultuursector heeft zo ontzettend veel waarde, zowel qua inhoud als economisch gezien. We moeten ons als sector professioneel gedragen. En daar hoort normale betaling bij.
Ik hoop dat deze ketentafel kan bereiken dat we helder kunnen zijn over wat normale uurtarieven zijn, zodat opdrachtgevers en collega’s richtlijnen hebben die gezond zijn voor zzp’ers en de sector. Daarnaast geloof ik dat het gesprek over zzp-tarieven niet zonder een gesprek over carrièrepaden kan. Meer arbeidsmobiliteit binnen en tussen organisaties en van zzp’er naar vast dienstverband is gezond voor onze sector en uurtarieven kunnen daar een rol in spelen. Ik hoop dat onze ketentafel ook op dat vlak een bijdrage kan leveren.”
Marleen Koens is zo’n 4 jaar zzp’er en werkt voor gezelschappen (toneel, jeugdtheater, dans, musical), schouwburgen, musea en in het (kunst)onderwijs.
“De belangrijkste reden voor mij om aan de tafel deel te nemen, zijn de enorm uiteenlopende freelance tarieven voor marketingopdrachten in de sector. De verbaasden me en daarmee vind ik de onvrede begrijpelijk. Daarnaast hoor ik regelmatig dat de passage over zzp’ers in de CAO eerder hinderend dan helpend werkt. Want hoe fair is het dat een medewerker met 2 jaar ervaring voor €21,79 ex BTW per uur aan de slag gaat? En hoe realistisch is het te verwachten dat een hoofd marketing met 15 jaar ervaring voor €39,78 ex BTW per uur een opdracht doet? (De berekening wordt dan als volgt gemaakt: cao-schaal x 150% / 21,75 werkbare dagen van 8 uur p/d.) Evengoed komt het voor dat met deze brutering de kosten voor ondersteunende functies door subsidiënten juist nog als te hoog worden beoordeeld en aanvragen afgewezen worden.
Ik zou willen bereiken dat er (betere) minimumtarieven worden geformuleerd voor freelancers die opdrachten uitvoeren voor organisaties die (rijks)subsidie ontvangen. Met als doel dat het voor professionals – juist ook junioren – bijvoorbeeld haalbaar is een arbeidsongeschiktheidsverzekering af te sluiten en/of in scholing te investeren. Zo blijven ervaren krachten en jonge talenten behouden voor de sector. Door samenwerking te zoeken met brancheorganisaties en de vakbond, hoop ik dat er instrumenten komen te liggen die zowel opdrachtgevers als freelancers onderschrijven.”
Saskia de Ruiter is 11 jaar zzp’er en werkt veelal voor voor kleine en middelgrote podiumkunstorganisaties. Door haar lange staat van dienst werkte zij voor een groot aantal organisaties in de podiumkunsten.
“We werken natuurlijk in de mooiste sector, maar we werken ook heel hard en daar zou een goed uurtarief tegenover mogen staan. Dat het soms heel wat energie kost om een werkgever daarvan te overtuigen zegt me dat de sector nog niet genoeg kennis heeft van de risico’s die zzp’ers dragen. En hand in eigen boezem, wij mogen de rug wat meer rechten en laten zien wat we waard zijn. Het belang van de ketentafel is wat mij betreft om elkaar beter te leren kennen om samen de situatie, voor met name jonge marketeers, beter te maken.
Ik hoop dat de ketentafel bijdraagt aan een palet aan handvatten voor zowel werkgevers als zzp’ers om tot een juist tarief voor de opdracht te komen. Daarnaast hoop ik ook dat er iets verandert in het beeld van geld verdienen in de kunsten, dat het normaler wordt om kennis en ervaring in waarde uit te drukken.”
Matthijs Nieuwburg studeerde ooit theologie, maar vond uiteindelijk zijn weg naar Het Filiaal theatermakers in Utrecht. Hij heeft zich gespecialiseerd in de zakelijke aspecten van podiumkunsten, zoals bedrijfsvoering, ICT, personeelzaken en boekhouding. Hij is lid van de CAO-commissie (uit de werkgeverszijde) van de NAPK en heeft de afgelopen jaren de onderhandelingen meegemaakt over de laatste twee CAO’s met de Kunstenbond.
“Met de ketentafel hoop ik het gesprek over fair practice naar een hoger niveau te tillen. Het vastleggen op papier is één aspect, maar de uitvoering in de praktijk is nog belangrijker. Voor dit doel is communicatie tussen opdrachtgevers en opdrachtnemers cruciaal. Ik hoop vanuit mijn rol als opdrachtgever een bijdrage te leveren aan dit doel.”
Fotografie: Floor Boonstra.
Karin Bannink vertegenwoordigt als impresario 25 theatergezelschappen. Ze is daarnaast als zakelijk leider bij een klein productiehuis bezig met fair practice en beloning. Ze werkt hoofdzakelijk met theatergezelschappen die alle zaken moeten financieren vanuit projectsubsidie en marktinkomsten.
“Ik ben al jaren bezig met het strijden voor fair pay en fair practice in de culturele sector. Op dit moment ervaar ik in de sector dat men dat begrijpelijk begint te vinden dat de ‘kunstenaar’ betaald moet worden, maar voor de kantoormedewerkers en bijvoorbeeld zakelijk leiding of marketing moeten we echt nog het bewustzijn creëren van fair pay. Zolang een fonds nog zegt dat dit wel veel uren marketing is of een hoog tarief voor de zakelijk leider, hebben we nog wel wat te doen met elkaar!
In mijn functie als impresario zit ik vaak tussen opdrachtgever en opdrachtnemer in. Ik weet veel van de praktijk van de onafhankelijke kleine theatergezelschappen maar ook van de zzp’ers die de hypotheek willen betalen. Deze partijen zijn vaak met elkaar in strijd en ik hoop deze bij elkaar te kunnen brengen. Ook hoop ik dat we een duidelijke lijn kunnen vaststellen zodat we die ook kunnen presenteren aan bijvoorbeeld een subsidieverstrekker.”
Hanneke Beynen is zakelijk directeur a.i. bij Stroom Den Haag en Music Matters Rotterdam. Eerder werkte zij bij het Rijksmuseum als hoofd partnerships en sponsoring.
“Een richtlijn voor freelance tarieven is belangrijk, gezien het grote verschil binnen de sector. Dit creëert een enorme ongelijkheid.
Ik hoop een bijdrage te kunnen leveren vanuit mijn kennis en ervaring opdat de sector in vraag en aanbod professionaliseert en fair pay toepast in brede zin. Hopelijk ontstaat er zo gelijkheid bij het toekennen van freelance tarieven voor marcom-werkzaamheden.”
Jeanine Roersma is sinds 2022 hoofd marketing bij het Nederlands Fotomuseum in Rotterdam. Eerder werkte zij als hoofd marketing en communicatie bij Korzo in Den Haag.
“Ik vind het belangrijk dat inzichtelijk wordt hoe zzp-tarieven tot stand komen en wat marktconform is. Ik heb gemerkt dat er vaak een x-bedrag voor een zzp’er wordt gebudgetteerd, maar dat daarbij amper rekening wordt gehouden met het aantal uur dat iemand voor dat bedrag kan werken. Ook wordt vaak uitgegaan van een tarief dat ieder jaar hetzelfde is. Ik heb veel discussies gehad met projectleiders over tarieven voor marketeers, maar kon nergens op terugvallen om aan te tonen dat het geen absurde tarieven zijn. De belangrijkste reden om bij te dragen is dan ook dat ik daar graag verandering in zou zien.
Ik hoop dat de ketentafel helderheid in eerlijke en transparante tarieven voor zzp’ers in de culturele sector kan bereiken, vastgelegd in de diverse cao’s. Hiermee hoop ik dat er meer zekerheid komt voor zowel werkgevers als zzp’ers en dat er minder discussie ontstaat over tarieven en zzp’ers ook door kunnen groeien, net als vaste medewerkers. Ook hoop ik dat er in subsidie-aanvragen beter rekening kan worden gehouden met personele kosten.”
Frank Slijpen is docent bij de Fontys Academy for the Creative Economy en geeft in die hoedanigheid les aan toekomstige marketingcommunicatie-professionals in de culturele sector. Hij was voorheen hoofd marketing bij verschillende cultuurorganisaties, waaronder de Verkadefabriek en het Bimhuis.
“Vanuit de perspectieven van docent en voormalig hoofd marketing denk ik een interessante en waardevolle bijdrage te kunnen leveren aan deze ketentafel. Ik hoop dat de ketentafel een stevige impuls geeft aan de versterking van de arbeidsmarkt in de culturele en creatieve sector.
Veel van mijn studenten gaan tijdens of na hun studie als zzp’er aan de slag in het werkveld. Voor deze professionals van de toekomst vind ik het belangrijk dat zij een goede start als zzp’er in het werkveld kunnen maken, en een duurzame carrière kunnen opbouwen.”
Saskia Smit
is ruim 8 jaar zelfstandig ondernemer en freelance online communicatie- en marketingadviseur. Ze is gespecialiseerd in Google Ads Grant, social ads en e-mailmarketing. Ze is Mailchimpexpert en -partner. Naast opdrachtgevers in de culturele, erfgoed en non-profit sector werkt ze voor klanten in andere sectoren. Eerder heeft ze gewerkt in loondienst gewerkt bij Museum Prinsenhof Delft.
Lees hier de resultaten van het onderzoek naar de praktijkervaringen van zzp'ers met uurtarieven.
Platform ACCT initieert i.s.m. Cultuurmarketing een ketentafel om richtlijn tarieven voor marketing en communicatiewerkzaamheden te ontwikkelen.